ไก่ที่นำมาชนกันหรือตีกันนั้น ล้วนแต่ได้รับการคัดเลือกจากนักเลงไก่ชนมาแล้วทั้งสิ้น ชาวภาคใต้จะแบ่งไก่ทั่วไปตามรูปร่างลักษณะของไก่พื้นเมืองออกเป็น ๒ ประเภท คือ “ไก่ชน” กับ “ไก่แกง” การคัดเลือกว่าตัวใดเป็นไก่ชนนั้นดูได้จากรูปร่าง สีสัน เกล็ด ปาก หงอน แร้ง แข้ง ขน หาง ไหล อก เดือย ฯลฯ ถ้ามีลักษณะดีตรงตามตำราหรือความเชื่อและเป็นไก่ที่มีสุขภาพดี ก็จะคัดเลือกไว้เป็นไก่ชน ส่วนไก่พื้นเมืองที่มีลักษณะไม่ดีหรือมีสุขภาพไม่ดีพอก็จัดเป็นประเภท “ไก่แกง” แม้ไก่ดังกล่าวจะเป็นไก่ครอกเดียวกันก็ตาม

ไก่ชนเป็นสัตว์เลี้ยงที่มีบทบาทสำคัญในสังคมไทยมาเป็นเวลาช้านาน โดยนิยมเลี้ยงเพื่อความสวยงาม การแข่งขัน และบริโภคเนื้อและไข่ ไก่ชนแต่ละสายพันธุ์มีรูปร่าง ลักษณะนิสัย และความสามารถที่แตกต่างกันออกไป ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ เช่น สภาพแวดล้อม อาหาร และการดูแลรักษา การจำแนกสายพันธุ์ไก่ชนสามารถแบ่งออกได้เป็นหลายวิธี ขึ้นอยู่กับลักษณะที่นำมาพิจารณา ดังนี้

พุกรา หมายถึง เก่าแก่ ถูกละทิ้งโดยไม่ได้รับการเอาใจใส่แต่อย่างใด เปรียบเหมือนไก่ที่หมดสภาพแล้วเอามาชนไม่ได้

ไก่พม่ารำวง : สายพันธุ์ไก่ชนที่โดดเด่นด้วยลีลาการต่อสู้

นอกจากนี้ ไก่ชนเขียวเลาหางขาวยังถูกผสมข้ามสายพันธุ์กับไก่ชนสายพันธุ์อื่น ๆ ทำให้สายพันธุ์ของไก่ชนเขียวเลาหางขาวเกิดการปนเปื้อน ในปัจจุบัน ได้มีการรณรงค์อนุรักษ์ไก่ชนเขียวเลาหางขาวขึ้น เพื่อป้องกันการสูญพันธุ์ของสายพันธุ์ โดยมีการรวบรวมไก่ชนเขียวเลาหางขาวจากแหล่งต่าง ๆ มาเพาะขยายพันธุ์และอนุรักษ์ไว้ เพื่อเป็นการสืบสานมรดกทางวัฒนธรรมของไทยและเพื่ออนุรักษ์สัตว์ป่าหายาก

๒๕. ข้อข้า หรือ เข่า ไก่ชนที่ดีจะต้องมีข้อขาหรือเข่าแข็งแรง เพราะถ้าข้อขามีกระดูกแข็งและมีเส้นเอ็นยึดหลายเส้น สามารถยืนหยัดต่อสู้ได้นาน ไก่เข่าอ่อนเป็นไก่ชนิดเลว เมื่อต่อสู้ไปนาน ๆ แล้วมักจะนอนฟุบตัวลง การบำรุงข้อขาหรือเข่า นักเลงเลี้ยงไก่ชนมักจะให้ไก่ของตนกินเปลือกหอยเผาไฟมาตั้งแต่ไก่ตัวนั้นยังเป็นลูกไก่อยู่หรือด้วยการฝึกปรือด้วยการล่อ เวียน หรือบินหลุม ฯลฯ

๒๖.๑  แข้งกลมแบบเส้นหวาย ลักษณะกลมและค่อนข้างเล็กแล้วค่อย ๆ เรียวลงมาจากข้อขาจนถึงนิ้วเท้าจะค่อย ๆ โตขึ้น เป็นแข้งที่เตะได้ว่องไว ๒๖.๒ แข้งกลมใหญ่ มักเป็นไก่ที่มีลำหักลำโค่นรุนแรงแต่ตีหรือเตะช้า และมักจะตีถูกลำตัวมากกว่าตีถูกหัว ๒๖.๓ แข้งเหลี่ยมใหญ่ คือแข้งที่มีลักษณะเป็นเหลี่ยมมองเห็นชัดเจน มักเป็นไก่ตีช้าและตีไม่แม่น ๒๖.๔ แข้งเหลี่ยมเล็ก นักเลงไก่ชนเรียกว่า “แข้งคัด” จัดเป็นแข้งไก่งามและไก่เก่งชนิดหนึ่ง ๒๖.๕ แข้งสั้น ไก่แข้งสั้น อาจจะเป็นแข้งกลม หรือแข้งเหลี่ยมก็ตาม มักเป็นไก่เตะไวและแม่นยำ แต่ทั้งนี้ต้องไม่สั้นจนผิดสัดส่วน ๒๖.

๓๕. เกล็ดลุ่ม หรือ เกล็ดกลด หรือ ลุ่มค้อน เชื่อกันว่าเป็นเกล็ดไม่ดี เป็นไก่ไม่รักเดิมพัน เกล็ดพวกนี้เป็นเกล็ดลุ่มไม่เสมอและไม่นูน

เนื่องด้วยปรากฏว่าตามชนบทส่วนใหญ่ประชาชนนิยมเล่นการพนันชนไก่และกัดปลากันมาแต่โบราณ จนเป็นประเพณีในบางท้องที่ไปแล้ว กระทรวงมหาดไทยมีนโยบายที่จะลดแหล่งอบายมุขต่าง ๆ ลง เพื่อมิให้ประชาชนลุ่มหลงมัวเมาในการพนัน อันเป็นบ่อเกิดแห่งอาชญากรรมและความยากจนของประชาชน โดยลดจำนวนบ่อนและลดวันอนุญาตเล่นการพนันชนไก่และกัดปลาให้น้อยลง แต่ยังเปิดโอกาสให้ประชาชนในชนบทส่วนใหญ่ได้มีสถานที่พักผ่อนหย่อนใจในวันหยุดบ้างตามสมควร ทั้งนี้เพื่อสนองนโยบายของรัฐบาลที่มุ่งรักษาความสงบเรียบร้อยและขจัดความยากจนของประชาชนด้วย

นักพนันอาชีพบางรายสามารถเล่นโดยไม่มีทางแพ้ก็มี กล่าวคือเริ่มด้วยการเล่นเสมอ แต่เมื่อตัวที่เล่นเป็นต่อนาน ๆ ก็จะหันไปรองฝ่ายตรงกันข้ามไว้ สมมติว่า เสมอเขียว ๑,๐๐๐ บาท แต่พอชนไปสักพักหนึ่งไก่เขียวเป็นต่อ ๒ : ๑ (๑,๐๐๐ : ๕๐๐) ผู้เล่นกลับไปรองไว้ ถ้าเขียวชนะเขาจะชนะ ๕๐๐ บาท และถ้าแพ้เขาก็จะไม่เสียเงินเลยเท่ากับราคาที่เล่นเสมอไว้ เรียกว่า ไม่ได้ไม่เสียเข้าลักษณะ “ชนะได้แพ้ไม่เสีย”

๑ ยิ่วโนรี คือไก่ยิ่วที่มีสีแดง แต่มีหัวหงอก ปีกขาว หางขาว และข้อลาย ๕.๒ ยิ่วหางดำ คือไก่ยิ่วแต่มีหางดำตลอด ๕.๓ ยิ่วหางขาว คือ ไก่ยิ่วหรือเหยี่ยวแต่มีขนหางขาวแซม ๕.๔ ยิ่วแดง คือไก่ยิ่วหรือเหยี่ยวที่มีหัวหงอกและหางขาวแซม นอกนั้นสีแดงตลอด

ไก่ชนเหล่าป่าก๋อย : สายพันธุ์ไก่ชนดุดันแห่งเมืองลำพูน

อกยาน มีกระดูกหน้าอกห่างลำตัวลงล่างมาก จะเป็นไก่ซ่อนรูปมักได้เปรียบคู่ต่อสู้ แต่ต้องเป็นไก่อกยานที่มีหลังกว้างแบนด้วย ถ้าเป็นอกยานหลังกลมหรือหลังหลอไม่ดี เพราะมักจะเป็นไก่ผอมจึงไม่ค่อยมีกำลัง

๑๑. ให้เอาซังปลอกเลียงข้าวที่สวมติดคอไก่โดยบังเอิญมาเป็นส่วนผสมของขยะรองรังด้วย เพราะจะทำให้ไก่ที่ออกมาตีแม่นแทงแม่น การเลี้ยงดูไก่เล็กไก่ชน ไทย